z cyklu: Zagadnienia i perspektywy dotyczące obszarów wiejskich
Filozofia LEADER czynnie przyczyniła się do zaliczenia obszaru Asteruzja (Kreta, Grecja) do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO.
Asteruzja to najdalej na południe wysunięte pasmo górskie w Grecji. Znajduje się na południu prefektury Heraklion, między równiną Messara, a południową częścią Morza Kreteńskiego. Obszar ten obejmuje ponad 367 km2 lasów palmowych, grzbietów, parowów i stromych wąwozów, a także wspaniałe plaże i szeroki teren przybrzeżny i nadmorski.
Znajdują się tam trzy obszary Natura 2000, trzy rezerwaty przyrody, siedem stanowisk archeologicznych i liczne zabytki, takie jak sanktuaria minojskie, klasztory i pustelnie. Piękne krajobrazy zamieszkane są przez rzadkie miejscowe gatunki fauny i flory lądowej i morskiej, w tym 192 gatunki ptaków, ssaków, gadów i płazów. Tutejsi mieszkańcy od stuleci żyją w harmonii z naturą. Wynikiem tego jest niepowtarzalne połączenie dziedzictwa naturalnego oraz materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego. (1)
Od 2020 r. obszar Asteruzja należy do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO w ramach programu „Człowiek i biosfera” (MAB, zob. informacje na dole strony). Jest to wynik dwóch lat wytężonej pracy i zbiorowych wysiłków koordynowanych przez lokalną grupę działania (LGD) Agencja Rozwoju Heraklion, która wdraża podejście LEADER w regionie Heraklion.
Będąc częścią Sieci Obszarów Biosfery, Asteruzja zamierza stać się katalizatorem zrównoważonego rozwoju przez połączenie kapitału przyrodniczego i kulturowego. Cel ten osiągnie przez racjonalne zarządzanie zasobami naturalnymi, rozwój ekoturystyki i działalności społeczno-gospodarczej, w tym wysokiej jakości produkty rolnictwa i hodowli o chronionym pochodzeniu i promowanie dóbr kultury. W obszarze tym będą odbywać się zajęcia animacyjne i podnoszące świadomość, takie jak szkoły letnie, festiwale i wystawy. Zarazem silna marka UNESCO pomoże miejscowym producentom w promocji ich produktów na rynkach zarówno krajowych, jak i zagranicznych.
Przygotowania do włączenia do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery skupiały się na filozofii LEADER – przekonaniu, że społeczności lokalne, doskonale znające mocne i słabe strony swojego obszaru, są najlepiej przygotowane do identyfikacji stojących przed nimi wyzwań i stawienia im czoła.
Wydarzenia informacyjne dla lokalnej społeczności rozpoczęły się w marcu 2018 r. Początkowo napotkano duży opór ze względu na obawy dotyczące ewentualnych ograniczeń prowadzenia działalności w obszarze chronionym. Jednak dzięki konsultacjom z zainteresowanymi gminami i kontaktom z Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej działającym w okolicy, a także ze stowarzyszeniami kulturalnymi, lokalnymi izbami handlu i organizacjami przedsiębiorców, LGD Agencja Rozwoju Heraklion zdołała pozyskać zaufanie miejscowej społeczności i zainteresowanych podmiotów. Mieszkańcy ostatecznie zaakceptowali projekt i podpisali listy poparcia kandydatury, które Region Kreta i LGD przekazały do Międzynarodowego Komitetu Doradczego ds. Rezerwatów Biosfery (IACBR).
Strategia MAB będzie realizowana przez lokalny komitet zarządzający w Asteruzji, który zostanie utworzony w strukturach operacyjnych LGD. Jury odniosło się do tej koncepcji z uznaniem, gdyż oznacza to, że rezerwat biosfery będzie zarządzany przez doświadczoną jednostkę rozwojową, która działa w okolicy od wielu lat, współpracuje z miejscowymi agencjami i cieszy się ich zaufaniem.
Do innych czynników przemawiających na korzyść wniosku należały projekty LEADER/RLKS realizowane w tym obszarze w okresie programowania 2014-2020, a także ukierunkowanie strategii rozwoju lokalnego na rozwój obszarów wiejskich i przybrzeżnych, spójność społeczną i walkę z bezrobociem.
Włączenie Asteruzji do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery podnosi wśród miejscowej ludności świadomość wartości tego obszaru, będącego domem dla kultury trwającej od stuleci.
Oczekuje się, że to międzynarodowe uznanie przyniesie wiele korzyści pod względem ochrony środowiska, a także będzie mieć dodatni wpływ na miejscową ludność i gospodarkę. Wzmacniając dumę i pewność siebie społeczności lokalnej, to międzynarodowe uznanie wesprze ich wkład w zrównoważony rozwój obszaru i w wypracowanie dostosowanych rozwiązań odnoszących się do jej codziennych problemów.
Autor
Amalia Tavladoraki,
Koordynator LEADER, LAG LGD Agencja Rozwoju Heraklion
amalia@anher.gr
Dodatkowe informacje
Program UNESCO „Człowiek i biosfera” (Man and the Biosphere, MAB) to międzyrządowy program mający na celu ustalenie podstaw naukowych na rzecz wzmocnienia związków między ludźmi a ich środowiskiem. Łączy nauki przyrodnicze i społeczne z myślą o poprawie warunków bytowania ludzi oraz o ochronie ekosystemów naturalnych i zarządzanych, promując w ten sposób innowacyjne podejścia do rozwoju gospodarczego, które są właściwe pod względem społecznym i kulturowym oraz zrównoważone środowiskowo. Światowa Sieć Obszarów Biosfery obejmuje obecnie 701 lokalizacji w 124 krajach na całym świecie. Więcej informacji: en.unesco.org/mab
(1) Niematerialne dziedzictwo kulturowe obejmuje wiedzę i umiejętności przekazywane z pokolenia na pokolenie, takie jak tradycje werbalne, sztuki performatywne, praktyki społeczne, rytuały, wydarzenia okolicznościowe, wiedzę i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata oraz tradycyjnego rzemiosła i sposobów jego wytwarzania.
źródło: Rural Connections
GALERIA
