Po raz szósty liczne grono uczestników, w większości kobiet, spotkało się 29 września br. podczas konferencji zorganizowanej przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział Ostrołęka pn. "Kobieta przedsiębiorcza na obszarach wiejskich" w Lipnikach.

Hasło przewodnie konferencji: „Legalne formy sprzedaży żywności wytworzonej w gospodarstwie rolnym. Rolniczy handel detaliczny.”.

Konferencja odbyła się w ramach operacji pt. „Kobieta przedsiębiorcza na obszarach wiejskich” realizowanej w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich PROW 2014 – 2020, Planu operacyjnego na lata 2020-2021, konkurs nr 5/2021 - Działanie 13 - Promocja zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.

Bezpłatna konferencja adresowana była do mieszkańców obszarów wiejskich północno-wschodniego Mazowsza (teren powiatów: makowskiego, ostrołęckiego, ostrowskiego, przasnyskiego i wyszkowskiego), a w szczególności kobiet: przedstawicieli kół gospodyń wiejskich, członków lokalnych stowarzyszeń i grup działania, wytwórców produktów tradycyjnych, lokalnych producentów żywności, rolników ekologicznych, młodzieży wiejskiej, przedstawicieli samorządów lokalnych i innych osób zainteresowanych przedsiębiorczością na obszarach wiejskich, w tym doradców. Kobiety po raz kolejny zdominowały salę wykładową.

Głównym celem przedsięwzięcia było przeszkolenie mieszkańców obszarów wiejskich,  w zakresie przedsiębiorczości, poprzez uzupełnienie wiedzy z zakresu możliwości legalnej produkcji i sprzedaży żywności z gospodarstwa w świetle zmieniających się przepisów prawa, wraz ze wskazaniem dobrych praktyk, w tym w szczególności w zakresie rolniczego handlu detalicznego (RHD) i możliwości dofinansowania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz planowanego wsparcia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 r.

Gospodarzem tegorocznego spotkania był po raz kolejny Bogdan Bagiński - dyrektor MODR Oddział Ostrołęka, który poprowadził część merytoryczną. W wydarzeniu udział wzięli m. in.: Stanisław Kubeł - starosta ostrołęcki, Grzegorz Fabiszewski - wójt gminy Łyse oraz Marcin Grabowski - kierownik Delegatury Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Ostrołęce.

Prowadzący po przywitaniu, omówił pokrótce zakres działalności MODR Oddział Ostrołęka, cele i program konferencji, zachęcając do korzystania z możliwości jakie daje działanie w Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich.

Andrzej Niedźwiedzki, przedstawiciel Mazowieckiego Ośrodka doradztwa Rolniczego Oddział Ostrołęka, w wykładzie „Legalne formy sprzedaży żywności wytworzonej w gospodarstwie rolnym dostępne w Polsce”, w oparciu o prawodawstwo krajowe i materiały źródłowe Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie i innych instytucji omówił podstawowe formy sprzedaży żywności z gospodarstwa dostępne dla rolników. Omawiając dostawy bezpośrednie, sprzedaż bezpośrednią, działalność marginalną, lokalną i ograniczoną (MLO), rolniczy handel detaliczny (RHD) oraz ułatwienia dla uruchamiania rzeźni rolniczych.

Barbara Sałata, ekspert z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział Radom, w wykładzie „Wymagania formalno-prawne rolniczego handlu detalicznego (RHD)”, w oparciu o bogate doświadczenie i liczne przykłady, omówiła obowiązki rolnika wynikające z wymagań formalno-prawnych szeroko pojętego rolniczego handlu detalicznego (RHD). Znaczna część wykładu została poświęcona omówieniu praktycznych rozwiązań w zakresie spełniania wymogów GMP/GHP, HACCP, projektowania przyszłych zakładów, znakowania produktów, warunków produkcji i sprzedaży. Na koniec wykładu omówiony został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego, w którym zawarto szereg kolejnych zmian i ułatwień.

Teresa Nakielska i Edyta Kołakowska, przedstawicielki IAS w Warszawie / Urzędu Skarbowego w Ostrołęce, w wykładzie „Wymagania podatkowe rolniczego handlu detalicznego (RHD)”, omówiły w syntetyczny i zwięzły sposób najważniejsze dla rolników aspekty związane z: uruchamianiem i prowadzeniem działalności rolniczej w oparciu o przepisy prawa podatkowego; działalnością sprzedaży produktów przetworzonych w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD), warunki prowadzenia sprzedaży w ramach własnej działalności rolniczej; formy opodatkowania sprzedaży prowadzonej w ramach działalności rolniczej; zmiany wynikające z założeń dokumentu rządowego „Polski Ład”.

Marta Pęczkowska, przedstawicielka Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Przasnyszu, w wykładzie „Wymagania sanitarne rolniczego handlu detalicznego (RHD)”, omówiła w bardzo przystępny sposób wymagania sanitarne rolniczego handlu detalicznego, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji w warunkach domowych żywności o potencjalnie niskim ryzyku zagrożenia dla zdrowia. Omówiono aspekty związane z odpowiedzialnością, identyfikowalnością i znakowaniem żywności. Wskazano na praktyczne aspekty wdrażania zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), podstawowe wymagania higieniczne w procesie produkcyjnym, sposoby zapobiegania nieprawidłowościom. Na koniec wykładu wszyscy uczestnicy szkolenia mogli sprawdzić swoją wiedzę poprzez uczestnictwo w quizie „Pytania i odpowiedzi na temat produkcji żywności w domowej kuchni”. 

Lena Lewandowska, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Makowie Mazowieckim, w wykładzie „Wymagania weterynaryjne rolniczego handlu detalicznego (RHD)”, omówiła w bardzo przystępny sposób wymagania weterynaryjne rolniczego handlu detalicznego. Omówione zostały szczegółowo obowiązkowe wymagania higieniczne określone w Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Wykład został wzbogacony o liczne spostrzeżenia i wskazówki lekarzy weterynarii wynikające z kilkuletnich doświadczeń z kontroli i nadzoru nad gospodarstwami prowadzącymi rolniczy handel detaliczny, między innymi z zakresu prowadzenia niezbędnej dokumentacji.

Justyna Łada, przedstawicielka Mazowieckiego Ośrodka doradztwa Rolniczego Oddział Ostrołęka, w wykładzie „Możliwości dofinansowania RHD dostępne w ramach PROW 2014-2020 oraz WPR po 2020 r.” omówiła możliwości pozyskiwania środków finansowych w ramach PROW 2014-2020 m.in. poprzez zapowiadany na listopad 2021 r. kolejny nabór wniosków w ramach Poddziałanie 4.2 „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi i ich rozwój”, dla rolników lub małżonków rolników Rolnik lub małżonek rolnika, podlegający ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie, rozpoczynających lub prowadzących działalność w zakresie przetwarzania i sprzedaży przetworzonych produktów rolnych w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD). Wskazała też na perspektywy pozyskiwania dofinansowania na przyszłość w ramach realizacji Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 r. jakie dają zapisy zawarte w drugiej wersji projektu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Projekt zakłada, że trwałej poprawie dochodowości działalności rolniczej będą sprzyjać interwencje WPR m.in.: wspierające szczególnie mniejsze gospodarstwa w podejmowaniu działalności gospodarczej z zakresu małego przetwórstwa, rolniczego handlu detalicznego (RHD) oraz MOL.

W trakcie przerwy oraz w kończącej konferencję dyskusji skupiono się na omówieniu pytań zgłoszonych przez uczestników, które dotyczyły w szczególności: możliwości uzyskania dofinansowania różnych działalności, szczegółowym aspektom przetwórstwa i sprzedaży żywności z gospodarstwa. W ramach propagowania dobrych praktyk rolnicy, którzy zarejestrowali działalność RHD, mogli podzielić się swoimi doświadczeniami i uwagami. Na koniec spotkania podkreślono potrzebę organizacji dalszych działań szkoleniowych z ww. zakresu.

Wszystkim uczestnikom konferencji zapewniono pakiet materiałów konferencyjnych wzbogacony o wydawnictwa MODR oraz dodatkowe materiały MRiRW z zakresu legalnych formy sprzedaży żywności wytworzonej w gospodarstwie rolnym, ze szczególnym uwzględnieniem rolniczego handlu detalicznego (RHD). W trakcie konferencji wszystkim uczestnikom zapewniono serwis kawowy oraz obiad.

Natychmiastowym i mierzalnym efektem realizacji operacji, było podniesienie wiedzy, co najmniej 60 mieszkańców obszarów wiejskich, przeszkolonych w zakresie przedsiębiorczości, poprzez uzupełnienie wiedzy z zakresu możliwości legalnej produkcji i sprzedaży żywności z gospodarstwa w świetle zmieniających się przepisów prawa, wraz ze wskazaniem dobrych praktyk, w tym w szczególności w zakresie rolniczego handlu detalicznego (RHD) w formie stacjonarnej z udziałem ekspertów i przedstawicieli odpowiednich inspekcji/instytucji (t.j. Administracja Skarbowa, Inspekcja Sanitarna, Inspekcja Weterynaryjna, CDR Brwinów i MODR Warszawa), do których rolnik powinien się zwracać w celu legalizacji tego typu działalności.

Kierując działania szkoleniowe do zróżnicowanej grupy mieszkańców obszarów wiejskich, w szczególności kobiet, liczymy na długofalowy efekt w postaci przełamania barier dotyczących podejmowania działań przedsiębiorczych w zakresie produkcji i przetwórstwa żywności z gospodarstwa, w szczególności w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) oraz ułatwienia dostępu do informacji o aktualnej polityce rolnej, w tym możliwości dofinansowania. Ma to w sposób pośredni sprzyjać dalszemu zrównoważonemu rozwojowi obszarów wiejskich północno-wschodniego Mazowsza.

Organizatorzy dziękują wszystkim uczestnikom konferencji i wykładowcom za miłą atmosferę, przemyślane pytania i odpowiedzi oraz rzeczową dyskusję.

Opracowanie: Andrzej Niedźwiedzki, MODR Oddział Ostrołęka

Zdjęcia: Paulina Kowalska, MODR Oddział Ostrołęka