z cyklu: Zagadnienia i perspektywy dotyczące obszarów wiejskich

Realizowany w ramach programu Erasmus+ projekt FARMID miał na celu promowanie zatrudnienia w gospodarstwach rolnych osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim.

Doświadczenie to wspomina partner projektowy ELO (European Landowners' Organisation - Europejska Organizacja Właścicieli Gruntów).

Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim dotyka ponad czterech milionów osób w całej Europie. Ze względu na ograniczenia ich zdolności poznawczych, akademickich, komunikacyjnych i przystosowawczych, takie osoby są średnio trzykrotnie bardziej zagrożone bezrobociem niż osoby bez niepełnosprawności.

Praca w gospodarstwie rolnym może być korzystna dla integracji społecznej i ogólnie zdrowia osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, lecz nadal nie jest w pełni doceniany potencjał tworzenia przyjaznego dla nich środowiska pracy. Rolnicy nie posiadają także przeszkolenia niezbędnego do zakładania przedsiębiorstw społecznych w swoich gospodarstwach.

Z tych względów projekt FARMID (2017–2020 r.), finansowany z unijnego programu Erasmus+, miał na celu promowanie zatrudnienia osób z taką niepełnosprawnością w gospodarstwach rodzinnych, co miało sprzyjać integracji społecznej i poprawiać sytuację finansową zarówno tych osób, jak i rolników. Aby osiągnąć ten cel, w ramach projektu FARMID opracowano program szkoleniowy mający wyposażyć rolników w wiedzę, umiejętności i kompetencję niezbędne do utrudnienia osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim i do pracy z nimi.

Za pomocą modułów szkoleniowych projekt zapewnia rolnikom narzędzia niezbędne dla udanego zatrudnienia takich osób w gospodarstwach rodzinnych. Bezpłatny program szkoleniowy obejmuje różne elementy, takie jak podstawowe informacje o niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim, umiejętności potrzebne w komunikacji z osobami nią dotkniętymi, specyfika organizacji pracy z takimi osobami, a także umiejętności społeczne i z zakresu przedsiębiorczości oraz marketingu.

Program szkoleniowy opiera się na szeregu wyników odzwierciedlających potrzeby szkoleniowe rolnictwa społecznego w czterech krajach uczestniczących. Zaczęliśmy od przedstawienia przeglądu obecnej sytuacji przedsiębiorczości społecznej w sektorze rolnym. Dokładniej rzecz biorąc, opracowaliśmy szczegółowe wytyczne dotyczące zatrudnienia w gospodarstwach osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną w krajach naszych organizacji partnerskich (Austria, Włochy, Hiszpania i Słowenia). W porównaniu z innymi przedsiębiorstwami, gospodarstwa rolne mają specyficzne struktury prawne. W programie szczegółowo określono dotychczasowe mechanizmy regulujące wypłatę dotacji dla rolników zatrudniających osoby z taką niepełnosprawnością.

Wytyczne stanowiły punkt wyjścia dla odkrycia podobieństw i różnic między krajami europejskimi. Najistotniejsza różnica wpływająca na możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim, jaka występuje między krajami, to poziom niepełnosprawności kwalifikujący do wsparcia finansowego. Procedura uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej różni się w poszczególnych krajach, zwłaszcza w przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną, w związku z czym różnią się progi dotowanego zatrudnienia takich osób.

Zebraliśmy także najlepsze praktyki z krajów uczestniczących, aby pokazać, jak zatrudnienie tych niepełnosprawnych wygląda w praktyce. Jeden z przykładów to farma Korenika, gospodarstwo ekologiczne znajdujące się na północnym wschodzie Słowenii, w którym uprawia się i przetwarza zioła, owoce i warzywa. Rolnictwo ekologiczne w gospodarstwie Korenika rozpoczęło się w 2008 r., kiedy przedsiębiorstwo społeczne Mozaiki wpadło na pomysł utworzenia ośrodka szkolenia i zatrudnienia dla osób niepełnosprawnych. Obecnie gospodarstwo zatrudnia 30 osób, z których 22 są niepełnosprawne lub zagrożone wykluczeniem społecznym. Osoby niepełnosprawne intelektualnie w stopniu lekkim wykonują różne zadania, zależnie od ich indywidualnych zdolności, takie jak uprawa, przetwarzanie i usługi wsparcia. Środowisko pracy dostosowano przez opracowanie specjalnych zadań i specjalnych środków odnoszących się do bezpieczeństwa pracy i zindywidualizowanej opieki dydaktycznej.

Według właściciela gospodarstwa Korenika, głównym wyzwaniem na początku procesu zatrudnienia jest stworzenie sprzyjającego środowiska i zapewnienie stałego wsparcia psychologiczno-społecznego. Podkreślił też, jak ważne jest zrozumienie, że wydajność osób z taką niepełnosprawnością jest niższa, a koszty wyższe, zwłaszcza ze względu na wyższy od średniej wskaźnik zwolnień chorobowych.

Projekt FARMID dobiegł już końca, lecz partnerzy w nim uczestniczący nadal wywiązują się ze zobowiązania do zaopatrywania rolników w narzędzia umożliwiające tworzenie przedsiębiorstw społecznych związanych z zatrudnieniem w gospodarstwie osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Czytelników zainteresowanych zatrudnieniem osób z taką niepełnosprawnością w swoim gospodarstwie rolnym lub, ogólniej, rolnictwem społecznym bądź promowaniem takich inicjatyw w swoich organizacjach lub sieciach, zapraszamy do kontaktu z nami.

Autor
Juliette Olivier,
specjalista ds. projektów w ELO – Europejskiej Organizacji Właścicieli Gruntów
projects@elo.org

DODATKOWE INFORMACJE
Więcej informacji o wynikach projektu FARMID:
http://www.farmid.bc-naklo.si/results/

Platforma e-learningowa FARMID:
http://www.farmid.bc-naklo.si/e-learning-platform/

ELO jest obecnie zaangażowana w dwa projekty Erasmus+ związane z rolnictwem społecznym:

• FARCURA, projekt poświęcony włączeniu społecznemu wszystkich marginalizowanych grup w społeczeństwie wiejskim farcura.eu
• CARE-T-FARMS, projekt zapewniający narzędzia do projektowania i wdrażania działań z zakresu rolnictwa społecznego w całej Europie www.care-t-farms.eu/index.php/en/

^{źródło: Rural Connections}